Η ΔΕΠ-Υ και τα πιθανά αίτιά της

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και/ή Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) είναι μια διαταραχή που παρουσιάζεται σταθερά και με διαρκή συμπτώματα απροσεξίας και/ή υπερκινητικότητας-παρορμητικότητας. Σύμφωνα με το Διαγνωστικό Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών (DSM-V TR, American Psychiatric Association ,2000), τα συμπτώματα πρέπει να παρουσιάζονται και να προκαλούν δυσλειτουργία πριν την ηλικία των επτά ετών, να είναι εμφανή σε δύο ή περισσότερα πλαίσια, όπως το σχολείο και το σπίτι και η καθημερινότητα να χαρακτηρίζεται από κοινωνική, ακαδημαϊκή ή επαγγελματική δυσλειτουργία. Τα συμπτώματα αυτά της απροσεξίας και/ή της υπερκινητικότητας- παρορμητικότητας πρέπει να εμφανίζονται για τουλάχιστον 6 μήνες.

Τα τελευταία χρόνια, τα ερευνητικά δεδομένα που αναφέρονται στα πιθανά αίτια της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής και/ή Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) έχουν αυξηθεί κατά πολύ. Μέχρι σήμερα, έχουν αναφερθεί διαφόρων ειδών αιτιολογικοί παράγοντες, οι οποίοι σχετίζονται σε μικρότερο  ή μεγαλύτερο βαθμό με την πιθανότητα εμφάνισης ΔΕΠ-Υ. Ωστόσο, δε γνωρίζουμε ακόμη με ακρίβεια εκείνους που ευθύνονται άμεσα για τα συμπτώματα της διαταραχής.

Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται ότι τα περισσότερα ερευνητικά δεδομένα στηρίζουν πλέον την εκτίμηση ότι, αν και η αιτιολογία της ΔΕΠ-Υ είναι πολυπαραγοντική, τον πρώτο ρόλο κατέχουν οι βιολογικοί παράγοντες (γενετικοί-νευρολογικοί), καθώς και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που περιλαμβάνουν τη διατροφή και την ανατροφή των παιδιών από τους γονείς.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ΔΕΠ-Υ είναι μια κατάσταση, στην οποία οι γενετικές διαφορές μεταξύ των παιδιών λειτουργούν καταλυτικά στην πιθανότητα εμφάνισής της. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι η ΔΕΠ-Υ είναι ιδιαίτερα κληρονομική σε ποσοστό 70%, ενώ πρόσφατες έρευνες έχουν αρχίσει να εξετάζουν την υπόθεση συγκεκριμένα γονίδια να εμπλέκονται στη ΔΕΠ-Υ.

Ως μία ακόμη αιτία εξετάζεται η υπολειτουργία του νευρολογικού συστήματος που διεγείρει την προσοχή, καθώς και επίκτητοι παράγοντες όπως η εγκεφαλίτιδα, η κρανιοεγκεφαλική κάκωση, η σοβαρή προωρότητα, τροφές πλούσιες σε ζάχαρη  και αλλεργίες.

Ανεξαρτήτως όμως των ειδικότερων αιτιών που προκαλούν τη ΔΕΠ-Υ, ο τρόπος που ένα παιδί μεγαλώνει,  το πώς διαπαιδαγωγείται από τους γονείς του, τα όρια που του τίθενται, το υποστηρικτικό περιβάλλον και η γενικότερη σχέση που αναπτύσσει με τους γονείς, είναι οι παράγοντες που καθορίζουν τη σοβαρότητα της κατάστασης της ΔΕΠ-Υ και το πόσο καλά ή όχι θα την αντιμετωπίσει το παιδί.