Συνέχεια άρθρου…

1. Δώστε απλές οδηγίες. Τα μικρά παιδιά δυσκολεύονται να ακολουθήσουν σύνθετες οδηγίες που τους δίνονται όλες μαζί. Για παράδειγμα, αν πείτε στο παιδί «Χριστίνα πήγαινε να τακτοποιήσεις τα παιχνίδια σου, αλλά πρώτα βγάλε έξω τα παπούτσια σου και μετά να ταΐσεις τη γάτα.», το πιθανότερο είναι η Χριστίνα να πάει να ταΐσει τη γάτα γιατί αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που θυμάται ότι της είπατε και μετά να πάει να παίξει.

2. Χρησιμοποιήστε καλούς τρόπους. Οι καλοί τρόποι θα έπρεπε να είναι καθημερινή συνήθεια και μέσα στην οικογένεια και σε κάθε κοινωνικό περιβάλλον. Αν δώσετε το καλό παράδειγμα με τη συμπεριφορά σας, τα παιδιά θα δούνε ότι οι καλοί τρόποι είναι αναμενόμενοι και χρησιμοποιούνται σε σταθερή βάση. Μάθετε στο παιδί να λέει «παρακαλώ» και «ευχαριστώ». Χρησιμοποιήστε και εσείς αυτές τις φράσεις προς το παιδί, ώστε να έχει ένα καλό πρότυπο να μιμηθεί.

3. Να είστε ευγενικοί, αλλά και σταθεροί. Αν έχετε πάρει μια απόφαση για κάτι, παραμείνετε σταθεροί σ’ αυτήν. Είναι σημαντικό να συμφωνείτε με τον/την σύζυγο γι’ αυτό το θέμα και να είστε ενωμένοι στην απόφαση. Στα παιδιά μπορεί να μην αρέσει αρχικά αυτή η απόφαση, αλλά θα ξέρουν ότι εξακολουθεί να ισχύει, οπότε δεν θα επιμείνουν να μεταπείσουν τον έναν ή τον άλλο γονιό. Μιλήστε στο παιδί με σοβαρότητα και δείξτε του ότι εννοείτε αυτά που λέτε.

4. Κάντε ανοιχτές ερωτήσεις. Ανοιχτές ερωτήσεις είναι αυτές που δεν απαντιούνται απλά μ’ ένα «ναι» ή ένα «όχι». Βοηθούν το παιδί να σκεφτεί περισσότερο και να ανοίξει το μυαλό του. Το προσκαλούν να πει περισσότερα και να μοιραστεί τις ιδέες και τα συναισθήματά του. Για παράδειγμα, αντί να το ρωτήσετε «Σου άρεσε το πάρτυ του Φάνη σήμερα;», μπορείτε να ρωτήσετε «Τι σου άρεσε περισσότερο στο πάρτυ του Φάνη;»

5. Ανταποκριθείτε στις ιδέες του, για να του δείξετε ότι ενδιαφέρεστε γι’ αυτά που λέει και ότι είναι σημαντικά για σας, π.χ. «Σοβαρά;», «Καταλαβαίνω», «Και τι γίνεται με το …», «Ενδιαφέρον!»

6. Ελέγξτε αν κατάλαβε αυτό που του είπατε. Αν το παιδί δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτό που του ζητάτε ή μπερδεύεται με τις οδηγίες σας ή τις συζητήσεις σας, θυμηθείτε να ελέγχετε ότι σας κατάλαβε, πριν περάσετε στο επόμενο θέμα. Ζητήστε του να επαναλάβει αυτό που είπατε. Αν δεν μπορεί να το επαναλάβει, σημαίνει ότι είναι πολύ μακρύ ή πολύ σύνθετο για να το καταλάβει. Προσπαθήστε να το επαναδιατυπώσετε χρησιμοποιώντας μικρότερες και πιο απλές φράσεις.

6. Εξηγήστε αυτό που θέλετε μιλώντας στο πρώτο πρόσωπο. Αντί να δίνετε εντολές, πείτε στο παιδί τι θέλετε εσείς. Π.χ. πείτε «Θα ήθελα να έρθεις εδώ σε παρακαλώ» αντί «Έλα εδώ!» ή «Θα ήθελα να δώσεις και στον Μιχάλη την μπάλα» αντί «Δώσε την μπάλα στο Μιχάλη!» Αυτός ο τρόπος είναι πολύ πιο αποτελεσματικός για να σας ακούσει το παιδί. Επίσης το βοηθάει να είναι πιο προσεκτικό σε ότι κάνει και πιο υπεύθυνο σε σχέση με τη συμπεριφορά του.

8. Δώστε μία προειδοποίηση πριν από κάποια ενέργεια. Αν το παιδί είναι απορροφημένο με κάτι και είναι ώρα να κάνει κάτι άλλο ή να φύγετε, δώστε του μια προειδοποίηση ώστε να εξοικειωθεί με την ιδέα. Π.χ. «Νίκο, σε λίγο θα φύγουμε. Αποχαιρέτησε το σκυλάκι σε παρακαλώ.»

9. Δείξτε αποδοχή και κατανόηση. Όταν δείχνετε στο παιδί ότι το αποδέχεστε και το αγαπάτε όπως ακριβώς είναι, θα νιώθει άνετα να μοιράζεται τα συναισθήματα και τα προβλήματά του μαζί σας. Θα ξέρει ότι καθώς μεγαλώνει και αλλάζει, θα είστε δίπλα του πάντα. Δεν χρειάζεται να αποδέχεστε την ακατάλληλη συμπεριφορά όπως είναι η βία και η κοροϊδία. Αλλά μπορείτε να αποδέχεστε και να αγαπάτε το παιδί σας με το χαρακτήρα που έχει, την προσωπικότητά του και τα ενδιαφέροντά του. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας πει «Μαμά φοβάμαι να πάω για ύπνο.», μπορείτε να του πείτε «Εντάξει Γιάννη. Θα αφήσω την πόρτα ανοιχτή και θα ανάψω το φωτάκι νύχτας στο δωμάτιό σου. Θα περάσω αργότερα για να σε δω.». Αυτό δείχνει αποδοχή και ενθαρρύνει την επικοινωνία με το παιδί. Αντίθετα, αν του πείτε «Μην κάνεις σα μωρό! Είσαι μεγάλος πια. Μόνο τα μωρά φοβούνται!», δείχνετε ότι απορρίπτετε τα συναισθήματα του παιδιού.

10. Μην διακόπτετε το παιδί. Όταν το παιδί σας λέει μια ιστορία, προσπαθήστε να μην το διακόπτετε για να του πείτε κάτι άλλο, γιατί έτσι θα χάσει το ενδιαφέρον του στο να μοιράζεται τις εμπειρίες και τα συναισθήματά του μαζί σας. Επιλέξτε μια άλλη στιγμή για να του υπενθυμίσετε κάποιον κανόνα ή να κάνετε κάποια παρατήρηση. Ακούστε προσεκτικά το παιδί. Δείξτε του ότι σας ενδιαφέρει αυτό που θέλει να πει και ότι έχει όλη σας την προσοχή. Καθώς σας μιλάει, δείξτε ανταπόκριση με ενθαρρυντικές φράσεις, π.χ. «Ωραία!», «Σοβαρά;», «Εννοείς ότι …» κοκ.

11. Μην ανησυχείτε για μικρά πράγματα. Κάποιες φορές τα παιδιά παύουν να ακούν τους γονείς τους όταν τους κάνουν πολύ κήρυγμα για μικρά πράγματα. Για παράδειγμα, αν λέτε συνέχεια στο παιδί «τι πρέπει να κάνει», κάποια στιγμή θα πάψει να σας ακούει. Επίσης, δεν μαθαίνει να σκέφτεται μόνο του τι πρέπει να κάνει, γιατί του το λέει συνέχεια κάποιος άλλος. Οπότε αντί να πείτε στο παιδί π.χ. «Πρέπει να ακούς το δάσκαλό σου στο σχολείο γιατί αλλιώς δεν θα μπορέσεις να καταλάβεις», προσπαθήστε να χρησιμοποιήσετε μια διερευνητική προσέγγιση που θα του επιτρέψει να σκεφτεί μόνο του τι πρέπει να κάνει. Π.χ. «Τι σου φαίνεται δύσκολο να καταλάβεις στο σχολείο; Γιατί πιστεύεις ότι το βρίσκεις δύσκολο; Τι θα μπορούσες να κάνεις μέσα στην τάξη ώστε να μάθεις περισσότερα από το δάσκαλό σου;» Μ’ αυτό τον τρόπο μπορείτε να έχετε μια πιο ουσιαστική συζήτηση όπου το παιδί χρειάζεται να σκεφτεί μια λύση και μια στρατηγική για να βελτιώσει τη συμπεριφορά του ή ένα πρόβλημα. Έτσι, αν κάποια στιγμή χρειαστεί να επιβάλλετε έναν πιο σοβαρό κανόνα που είναι αδιαπραγμάτευτος, το παιδί είναι πιο πιθανό να σας ακούσει.

12. Δώστε ξεχωριστό χρόνο σε κάθε παιδί. Αν τα παιδιά σας έχουν μεγάλη διαφορά ηλικίας, το μεγαλύτερο παιδί μπορεί κάποιες φορές να κυριαρχεί και το μικρότερο μερικές φορές απλά προτιμάει να αφήνει το μεγαλύτερο να μιλάει. Επίσης, οι συζητήσεις με τα μεγαλύτερα αδέρφια, μπορεί να είναι σε αρκετά υψηλότερο επίπεδο επικοινωνίας απ’ αυτό των μικρότερων. Και τα μεγαλύτερα αδέρφια συνήθως θέλουν πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις όπου μπορούν να μάθουν περισσότερα πράγματα. Οπότε προσπαθήστε να έχετε προσωπικό χρόνο με κάθε παιδί ξεχωριστά ώστε να μπορείτε να μιλάτε στο επίπεδό τους και να χρησιμοποιείτε κατάλληλο λεξιλόγιο. Δεν χρειάζεται να είναι δομημένος χρόνος. Αξιοποιείστε τις ευκαιρίες που προκύπτουν για ποιοτική επικοινωνία. Μπορεί να είναι την ώρα που περπατάτε στο πάρκο, ή διαβάζετε μαζί ένα βιβλίο πριν κοιμηθεί. Αν διαβάζετε εφημερίδα, κάνετε δουλειές ή δουλεύετε στον υπολογιστή, δεν είναι δυνατό να δώσετε όλη σας την προσοχή στο παιδί. Αν είστε απορροφημένος από κάτι άλλο την ώρα που θέλει να σας μιλήσει το παιδί, μην προσποιείστε ότι το ακούτε. Πείτε του πότε θα είστε διαθέσιμος και τηρήστε το.

13. Δώστε προτεραιότητα στη συζήτηση με τα παιδιά σας. Η ανοιχτή και άνετη επικοινωνία με τα παιδιά σας, τα βοηθά να αναπτύξουν αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση, καλές σχέσεις με τους άλλους, συνεργασία και θερμές σχέσεις μαζί σας. Να θυμάστε ότι η επικοινωνία είναι διπλής κατεύθυνσης. Μιλήστε τους και ακούστε και σεις τι έχουν να πουν. Είναι εξίσου σημαντικό να ακούτε όπως και να μιλάτε.

14. Αποφύγετε τη γκρίνια. Μπορείτε να γράφετε τις δουλειές που πρέπει να γίνουν ή να φτιάχνετε ένα πρόγραμμα εργασιών κάθε βδομάδα, όπου μοιράζετε τις δουλειές στα παιδιά, που θα κάνουν π.χ. κάθε μέρα μετά το σχολείο για 5 λεπτά. Εσείς μόλις περάσουν τα 5 λεπτά, μπορείτε να ελέγχετε ποιες δουλειές ολοκληρώθηκαν και το παιδί που τα κατάφερε, να έχει μια επιβράβευση ή κάποιο έπαθλο. Χρειάζεται να δίνετε αναγνώριση και έπαινο στην προσπάθεια και να επιβραβεύετε την επιθυμητή συμπεριφορά. Προσπαθήστε να ορίσετε κάποια ώρα όπου τα παιδιά θα ξέρουν τι είναι αναμενόμενο. Τα βοηθάει πολύ το πρόγραμμα. Για παράδειγμα, ορίστε μια ώρα που θα κάνουν τις δουλειές τα απογεύματα. Όταν παίζουν δεν τους αρέσει να τα διακόπτουν, όπως και μας δεν μας αρέσει να μας διακόπτουν όταν π.χ. διαβάζουμε ένα ωραίο βιβλίο. Αν ξέρουν τι είναι αναμενόμενο και πότε, δεν θα χρειάζεται να γκρινιάζετε όλη την ώρα.

Πηγή: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου