Το παιχνίδι είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας του παιδιού και αποτελεί μια σημαίνουσα λειτουργία της ζωής του, έχει δηλαδή νόημα γι’ αυτό. Το παιδαγωγικό ενδιαφέρον του παιχνιδιού έγκειται στην αναγνώρισή του ως μία κοινωνική πρακτική κατά την οποία εκδηλώνονται τα κίνητρα και τα ενδιαφέροντα των παιδιών και η εμπλοκή τους είναι τόσο πρακτική όσο και συναισθηματική. Τα παιδιά χρησιμοποιούν το παιχνίδι για να μάθουν περισσότερα για τον εαυτό τους και το σώμα τους, ενώ μέσω αυτού εκδηλώνουν τα ενδιαφέροντά τους και τα αποθέματα γνώσης σε συγκεκριμένες θεματικές (Gallahue, 2002:11). Σύμφωνα με τη Σέργη (1991:18), το παιχνίδι είναι μια έμφυτη δραστηριότητα του παιδιού και ένα μέσο για να σκέφτεται, να δοκιμάζει τις δυνάμεις του και να δημιουργεί.

Τα παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν μια σειρά από συμπεριφορές που έχουν ως αποτέλεσμα να προτιμούν συγκεκριμένα παιχνίδια, που συνήθως χαρακτηρίζονται από μονοτονία και στερεοτυπία, ενώ αποφεύγουν κάποια άλλα. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά με αυτισμό ως επί το πλείστον παρουσιάζουν μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, περιορισμένη και στερεοτυπική συμπεριφορά, έλλειψη κοινωνικής μίμησης, καθώς και μη λειτουργική χρήση του λόγου. Τα παιδιά με αυτισμό φαίνεται να προτιμούν να ασχολούνται μόνο με τα δικά τους πράγματα  με τον δικό τους τρόπο, καθώς τους δυσκολεύουν οι παρεμβάσεις και η συμμετοχή άλλων ατόμων.

Γονείς, παιδαγωγοί και θεραπευτές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις παρακάτω κατηγορίες παιχνιδιών για να ενισχύσουν την έκφραση συναισθημάτων, την κίνηση και τις κοινωνικές δεξιότητες παιδιών με αυτισμό:

–Παιχνίδια μνήμης:  Ζητήστε από το παιδί να βρει ζεύγη καρτών από διάφορες κατηγορίες, όπως ζώα, φρούτα και έπιπλα. Εκτός από τη βελτίωση της μνήμης, συμβάλλουν και στη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών.

–Επιτραπέζια παιχνίδια και παζλ: Παίξτε επιτραπέζια παιχνίδια με απλούς κανόνες (π.χ. φιδάκι) ή φτιάξτε μαζί παζλ ώστε να μάθει το παιδί να περιμένει τη σειρά του, να συνεργάζεται και να μοιράζεται. Επίσης, βελτιώνεται η λεπτή κινητικότητα του παιδιού καθώς χειρίζεται κομμάτια παζλ και πιόνια.

–Κινητικά παιχνίδια – Χορός: Παίξτε κινητικά παιχνίδια με ή χωρίς μπάλα ή βάλτε μουσική και χορέψτε με το παιδί. Είναι ένας ευχάριστος τρόπος εκτόνωσης, ενώ μποερείτε παράλληλα να ασχοληθείτε με τη σωματογνωσία του παιδιού. Ζητήστε του να κάνει συγκεκριμένες κινήσεις (π.χ. σήκωσε το χέρι, πιάσε τη μύτη, χτύπα στο πάτωμα το πόδι) και ακολουθήστε κι εσείς με τις ίδιες κινήσεις μετά από το παιδί.

–Αισθητηριακά παιχνίδια: Γεμίστε μια λεκάνη με ζάχαρη, αλεύρι ή όσπρια και τοποθετήστε στον πάτο της λεκάνης μικρά παιχνίδια. Ζητήστε από το παιδί να βρει τα παιχνίδια με τα χέρια του και να μαντέψει τι είναι αυτό που πιάνει κάθε φορά. Τα παιχνίδια αυτά βοηθούν στην αισθητηριακή απευαισθητοποίηση και στην λεπτή κίνηση του παιδιού.

–Συμβολικό παιχνίδι: Χρησιμοποιήστε κούκλες, ζωάκια, play mobile ή κουζινικά, ανάλογα με τις προτιμήσεις του παιδιού, και αναθέστε φανταστικούς ρόλους (π.χ. κάνω ότι μαγειρεύω). Το συμβολικό παιχνίδι προωθεί την κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και την καλλιέργεια της φαντασίας του.

Το παιχνίδι συμβάλλει στην μάθηση και ανάπτυξη του παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, προωθεί την ανάπτυξη της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων, τη γλωσσική ανάπτυξη, τη δημιουργική χρήση υλικών, τις χειριστικές και κινητικές ικανότητες, καθώς και την κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη. Οι δραστηριότητες του παιχνιδιού μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την έναρξη, την ενδυνάμωση και την επέκταση της μάθησης, προσαρμοσμένες στις αναπτυξιακές ανάγκες κάθε παιδιού.

Πηγές:

Gallahue, D. L. (2002). Αναπτυξιακή Φυσική Αγωγή για τα Σημερινά Παιδιά. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.

Σέργη, Λ. (1991). (2η έκδοση). Δραματική έκφραση και αγωγή του παιδιού. Αθήνα: Gutenberg.

Τα καλύτερα παιχνίδια για παιδιά με αυτισμό. Ανακτήθηκε από http://www.mandou.gr/%CF%84%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%AC-%CE%BC%CE%B5-%CE%B1%CF%85/ στις 21/3/2019