«Για μένα η κρίση είναι μια σχεδόν βίαιη εμπειρία. Νιώθω αποκομμένος από την πραγματικότητα και σα να χάνω τον έλεγχο απόλυτα. Η καρδιά μου χτυπάει πολύ δυνατά, νιώθω σα να μην μπορώ να πάρω την αναπνοή μου και έχω την κατακλυσμική αίσθηση ότι συντρίβονται τα πάντα μέσα μου. Αρχίζει χωρίς καμία προειδοποίηση και νιώθω σα να πεθαίνω.»

      Η κρίση πανικού είναι ένα αιφνίδιο επεισόδιο έντονου φόβου που χαρακτηρίζεται από έντονα σωματικά συμπτώματα, σκέψεις, συναισθήματα και αντιδράσεις, ενώ στην πραγματικότητα το άτομο δεν απειλείται από κάποιον υπαρκτό κίνδυνο. Τα άτομα που έχουν βιώσει κρίση πανικού την περιγράφουν ως μια αίσθηση πλήρους απώλειας ελέγχου ή σαν ένα έμφραγμα.

     Μπορεί να εμφανιστεί μόνο μία ή δύο φορές κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου, συνήθως ακολουθώντας κάποιο έντονα στρεσογόνο γεγονός. Ωστόσο, όταν οι κρίσεις πανικού είναι συχνές, προκαλώντας στο άτομο φόβο και έντονη ανησυχία για το πότε θα ακολουθήσει η επόμενη, τότε πιθανότατα (αν δεν οφείλεται σε ουσία, νόσο ή άλλη ψυχική διαταραχή) αναφερόμαστε σε διαταραχή πανικού και όχι σε μεμονωμένη κρίση πανικού.

Συμπτώματα κρίσης πανικού

Η κρίση πανικού συνήθως είναι αιφνίδια, χωρίς προειδοποίηση. Μπορεί να εκδηλωθεί ανά πάσα ώρα και στιγμή, για παράδειγμα κατά την οδήγηση ή στον ύπνο. Μία κρίση δεν αποτελεί κίνδυνο για τη ζωή, όμως προκαλεί έντονη δυσφορία και επηρεάζει σημαντικά την καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου.

Ο τρόπος που εκδηλώνεται η κρίση πανικού ποικίλλει από άτομο σε άτομο, συνήθως όμως τα συμπτώματα κορυφώνονται εντός μερικών λεπτών. Το άτομο κατακλύζεται από σωματικές αισθήσεις, στις οποίες εστιάζει αποκλειστικά την προσοχή του. Βιώνει την κατάσταση ως τον μέγιστο σωματικό/ψυχικό κίνδυνο, χωρίς να έχει κανενός είδους έλεγχο, με αποτέλεσμα να αναζητά αγωνιωδώς κάθε είδους βοήθεια. Όταν υποχωρεί η κρίση, το άτομο νιώθει εξαντλημένο.

Κάποια από τα βασικότερα συμπτώματα της κρίσης πανικού είναι τα εξής:

– αίσθημα επικείμενης καταστροφής ή κινδύνου

– φόβος για την απώλεια ελέγχου ή το θάνατο

– αποπροσωποποίηση

-ταχυπαλμία, δυνατοί καρδιακοί παλμοί

– εφίδρωση

– τρέμουλο

– δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος

– zάλη, ίλιγγος, σύγχυση

Η κρίση πανικού αποτελεί μια αυτόματη, έντονη και βραχεία κατάσταση που συνδέεται με γενικευμένη ενεργοποίηση του εγκεφάλου. Το προσδοκητικό άγχος, ωστόσο, φαίνεται να προκαλεί εντονότερη δυσφορία και δυσλειτουργία στους πάσχοντες, καθώς είναι ηπιότερο αλλά παρατεταμένο και με διαρκείς αυξομειώσεις. Οι πάσχοντες αισθάνονται διαρκώς έντονο φόβο και ανησυχία ότι θα εκδηλωθεί σύντομα μία ακόμη κρίση πανικού, με αποτέλεσμα συχνά το άτομο να αποφεύγει καταστάσεις που έχει συνδυάσει με μια κρίση πανικού. Ο βαθμός του άγχους που σχετίζεται με τις επαναλαμβανόμενες σκέψεις ανησυχίας προκύπτει από την πίστη του ατόμου για την πιθανότητα εμφάνισης μια κρίσης πανικού και τις πιθανές συνέπειές της σε σχέση με τις ικανότητες του ίδιου και τη βοήθεια που μπορεί να λάβει από τους γύρω του για να αντιμετωπίσει την ενδεχόμενη κρίση. Στον πανικό παρατηρείται ότι, κατά τον πάσχοντα, η απειλή εκδήλωσης κρίσης με αρνητικές συνέπειες είναι κατά πολύ αυξημένη σε σχέση με την αντίληψη που έχει για την ικανότητα του να την αντιμετωπίσει.

Πότε κρίνεται απαραίτητη η επίσκεψη στον ειδικό;

Η διαταραχή πανικού δεν είναι διαχειρίσιμη χωρίς εξωτερική βοήθεια και οι κρίσεις μπορεί να επιδεινώνονται σταδιακά χωρίς θεραπεία.

Επίσης, επειδή τα συμπτώματα της κρίσης πανικού θυμίζουν άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως το έμφραγμα, είναι σημαντικό να αξιολογούνται από γιατρό ώστε να διαπιστωθεί η ακριβής αιτία τους.

Θετική απάντηση των ασθενών παρατηρείται κατά κύριο λόγο στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία, καθώς και σε ενδεδειγμένη φαρμακοθεραπεία (TCAs, SSRIs, BZDs). Φαίνεται πως τα οφέλη της Γνωσιακής είναι μακροχρόνια, ενώ δυσκολότερα ο θεραπευόμενος εγκαταλείπει την ψυχοθεραπεία σε σχέση με την φαρμακοθεραπεία.