Εκατομμύρια ανθρώπων πάσχουν από διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, ή αλλιώς Δ.Ε.Π.-Υ., πολλοί από αυτούς όντας έφηβοι που αντιμετωπίζουν προβλήματα στο σχολείο. Ο Δρ. Russel A. Barkley, καθηγητής κλινικής ψυχιατρικής στο Medical University της Νότιας Καρολίνας και συγγραφέας πολλών βιβλίων (“ Your Defiant Teen” κ.α. ), απαντά στους προβληματισμούς γονιών που αντιμετωπίζουν εφήβους με Δ.Ε.Π.-Υ.
Ένας έφηβος μαθητής Λυκείου με Δ.Ε.Π.-Υ.
– Ε: «Ο γιος μου είναι παρορμητικός και δυσκολεύεται να ακολουθήσει κανόνες ήδη από το νηπιαγωγείο. Οι βαθμοί του είναι πάνω από το μέσο όρο σε ένα αρκετά δύσκολο και απαιτητικό σχολείο, παρόλα αυτά παρουσίαζε προβλήματα συμπεριφοράς. Εμείς δουλεύαμε αρκετά μαζί του στο σπίτι , στο οποίο λειτουργούσε πολύ καλά. Αφότου διεγνώσθη με Δ.Ε.Π.-Υ. συνεχίσαμε να παρεμβαίνουμε στο σπίτι.
Πλέον είναι μαθητής Λυκείου και δυσκολεύεται όλο και περισσότερο να παραμένει συγκεντρωμένος και οργανωμένος. Η κριτική του ικανότητα είναι φτωχή. Πρόσφατα ξεκίνησε φαρμακευτική αγωγή και παρακολουθεί συνεδρίες με ειδικό. Τα αποτελέσματα είναι διάχυτα. Κατά βάση όμως φαίνεται να μην έχει κανένα κίνητρο και σπάνια αναλαμβάνει την ευθύνη για τις πράξεις του. Θα μπορούσατε να μου δώσετε κάποια συμβουλή;»
– Α: « Οι περισσότεροι έφηβοι μπορεί να περάσουν μια περίοδο απουσίας κινήτρων κατά τη διάρκεια του σχολείου, και αυτή η συμπεριφορά συνήθως εντείνεται υπό την παρουσία Δ.Ε.Π.- Υ.. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να βοηθήσει, αλλά κατά βάση οι γονείς πρέπει να εφαρμόσουν ένα εντατικό πρόγραμμα για να ενισχύσουν την απόδοση του εφήβου στο σχολείο. Μία πρακτική συμβουλή είναι να τεθεί στο σπίτι το σύστημα μιας καθημερινής έκθεσης, την οποία θα συμπληρώνουν οι καθηγητές βαθμολογώντας τη συμπεριφορά του παιδιού στη διάρκεια της σχολικής ημέρας. Αν η συμπεριφορά του παιδιού είναι καλή στο σχολείο, τότε οι γονείς μπορούν να το επιβραβεύουν με δραστηριότητες ευχάριστες για το ίδιο είτε στο σπίτι είτε σε κάποιο εξωτερικό περιβάλλον.»
Τελειόφοιτος Λυκείου με Δ.Ε.Π.
– Ε: « Έχω έναν 18χρονο γιο, ο οποίος είναι τελειόφοιτος στο Λύκειο και σκοπεύει τη νέα χρονιά να εισαχθεί σε κάποιο Α.Ε.Ι.. Διεγνώσθη με Δ.Ε.Π. (χωρίς Υπερκινητικότητα) όσο ήταν στο Γυμνάσιο. Ακολούθησε φαρμακευτική αγωγή για ένα χρόνο, αλλά διεκόψαμε την αγωγή πριν το Λύκειο λόγω των παρενεργειών που παρουσίασε.
Καταλαβαίνω τι αντιμετωπίζει επειδή είχα βιώσει τα ίδια συμπτώματα κατά τη διάρκεια της σχολικής μου ηλικίας. Εκείνη την εποχή, όμως, δεν υπήρχε όνομα για αυτή την κατάσταση πέρα από “ταμπέλες” όπως ανήσυχος, νευρικός κλπ. Αυτά όλα τελείωσαν αφότου κάναμε τα πρώτα τεστ I.Q. στο σχολείο και οι καθηγητές εξεπλάγησαν που πέτυχα υψηλό σκορ. Άκουσα κρυφά έναν καθηγητή, ο οποίος δίδασκε ένα μάθημα στην τάξη μου, να ρωτάει τον καθηγητή μας ποιο παιδί είχε το υψηλό I.Q. Ο καθηγητής μου ψιθύρισε ότι το παιδί αυτό ήμουν εγώ. Δεν είχα ιδέα σε τι αναφέρονταν. Αλλά μετά από αυτό μου φέρονταν όλοι πολύ καλύτερα. Ο λόγος που πριν από αυτό το περιστατικό δεν απέδιδα καλά ήταν ότι αφιέρωνα μόνο το ¼ του χρόνου μου στην παράδοση των μαθημάτων. Μόλις άρχισαν να μου δίνουν την πρέπουσα σημασία, τότε έπρεπε να προσπαθήσω να συγκεντρωθώ περισσότερο και να μειώσω τα ταξίδια της σκέψης μου. Αυτή ήταν η αρχή της ακαδημαϊκής μου πορείας. Με τον καιρό κατάφερα να χρησιμοποιήσω αυτή την κατάσταση προς όφελός μου και έγινα ένας από τους καλύτερους μαθητές.
Θα ήθελα να συμβουλεύσω το γιο μου για το πώς να διαχειρίζεται ή να χρησιμοποιεί τη Δ.Ε.Π. προς όφελός του στο Πανεπιστήμιο, αλλά δυσκολεύομαι να μεταφράσω τη σκέψη μου σε λόγια , ίσως επειδή κατάφερα να την αντιμετωπίσω σημαντικά πριν πολύ καιρό. Η καλύτερη συμβουλή που θα μπορούσα να του δώσω είναι να δουλεύει όσο περισσότερο μπορεί σε ένα θέμα μέχρι να κουραστεί και έπειτα να μετατοπίζει την προσοχή του σε ένα δεύτερο ή και ένα τρίτο έργο μέχρι να επιστρέψει ξανά στο πρώτο. Δουλεύοντας υπερβολικά σε ένα συγκεκριμένο μάθημα, από τη δική μου εμπειρία, φτάνει σε ένα σημείο όπου δεν μπορεί να αποδώσει άλλο και αρχίζει να διασπάται η προσοχή του. Εγώ εξακολουθώ να λειτουργώ κατά τον ίδιο τρόπο όταν νιώθω νοητικά ανήσυχος.
Έχετε κάποια συμβουλή να μου δώσετε, Δρ. Barkley;»
– Α: « Κάποιες συμβουλές που βρίσκουν εφαρμογή τόσο για μαθητές Δημοτικού, όσο και σε εφήβους του Γυμνασίου-Λυκείου είναι οι εξής:
Μειώστε το σύνολο των ασκήσεων σε αυτές που παρέχουν τις πραγματικά σημαντικές γνώσεις στα παιδιά περιορίζοντας τις ασκήσεις που γίνονται απλά για να συμπληρώσουν την σχολική ώρα.
Δίνετε λιγότερες ασκήσεις τη φορά με συχνά διαλείμματα (π.χ. 5 μαθηματικά προβλήματα τη φορά, αντί για 30, με σύντομα διαλείμματα ενδιάμεσα).
Επιτρέπετε συχνά διαλείμματα σωματικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της σχολικής ημέρας.
Χρησιμοποιήστε χρωματιστή γραφική ύλη και άλλα εργαλεία για να διατηρείτε το σχολικό υλικό και τις ασκήσεις των μαθητών οργανωμένες.
Προσπαθήστε να χρωματίζετε-υπογραμμίζετε τα σημαντικά σημεία σε ένα κείμενο. Ακόμη καλύτερα, γράψτε αυτά τα σημαντικά σημεία του κειμένου σε ένα χαρτί κάθε φορά που ολοκληρώνετε την ανάγνωσή του.
Αναθέστε ασκήσεις “study buddy” σε εφήβους που θα πραγματοποιούνται εκτός σχολείου. Συμμαθητές από την ίδια τάξη θα προγραμματίζουν να μελετούν μαζί, επιλέγοντας κάθε φόρα και το σπίτι στο οποίο θα συναντώνται.»
Dr. Russel Barkley (2011). Helping the Teenager with A.D.H.D. New York Times .
Barkley, D. R. (n.d.). Russell A. Barkley, Ph.D. http://www.russellbarkley.org/index.html