Τι είναι η ΔΕΠΥ;
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μία από τις πιο συχνές παιδικές διαταραχές, της οποίας τα συμπτώματα, η απροσεξία, η παρορμητικότητα ή και υπερκινητικότητα, εμφανίζονται περίπου στην ηλικία των 3-4 ετών και συνεχίζονται για την υπόλοιπη ζωή του ατόμου. Κάποια χαρακτηριστικά των πιο πάνω συμπτωμάτων είναι η συχνή επίμονη κίνηση των άνω ή των κάτω άκρων, η αδυναμία του παιδιού να περιμένει ή να καθίσει στη θέση του στην τάξη για πολύ ώρα, η αδυναμία του να παραμείνει συγκεντρωμένο και να ολοκληρώσει μία συγκεκριμένη δραστηριότητα, αφού συχνά η προσοχή του διασπάται από εξωγενής παράγοντες. Μερικές ακόμη δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει είναι η έλλειψη προσοχής, η ανάγκη διακοπής τον συνομιλητή του ή η αδυναμία να περιμένει σε σειρά. Τα συμπτώματα αυτά, επηρεάζουν αρκετούς τομείς στην καθημερινή ζωή του παιδιού, όπως τον γνωστικό, τον κοινωνικό τομέα, αλλά και τις Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής του ατόμου.
Πως μπορεί η εργοθεραπεία να βοηθήσει άτομα με ΔΕΠΥ;
Ο πρωταρχικός στόχος της Εργοθεραπείας είναι η λειτουργική συμμετοχή των ατόμων σε σημαντικές δραστηριότητες για εκείνους και την καθημερινότητά τους. Πάντα, όμως, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό, όπως και οι ανάγκες και οι δυσκολίες του. Έτσι, ένας/μία εργοθεραπευτής/τρια αξιολογεί τις εκάστοτε δυσκολίες του κάθε παιδιού και προτείνει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης.
Η εργοθεραπευτική διαδικασία σε παιδιά με ΔΕΠΥ, μπορεί να περιλαμβάνει θεραπευτικές, προσαρμοστικές στρατηγικές που στοχεύουν στη βελτίωση της συγκέντρωσης του παιδιού, αλλά και στρατηγικές για την αποκατάσταση δεξιοτήτων που επηρεάζονται από τα πιο πάνω συμπτώματα. Στοχεύει στους τομείς που το κάθε παιδί αντιμετωπίζει πιθανές δυσκολίες, όπως στις γνωστικές λειτουργίες, για την οργάνωση της σκέψης του, την αύξηση της προσοχής κ.α.. Επιπλέον, η προσοχή των ατόμων βασίζεται και στην αισθητηριακή επεξεργασία, δηλαδή στις αισθήσεις, όπως το ακουστικό, το απτικό και το οπτικό σύστημα, η οποία επηρεάζεται. Έτσι, η εργοθεραπεία επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να ρυθμίζει το σώμα του, για να το διατηρεί ήρεμο και σε εγρήγορση. Ακόμη βελτιώνει την ικανότητα του παιδιού να ταξινομεί και να οργανώνει τη μέρα του και να συγκεντρώνεται περισσότερο. Επίσης, στοχεύει στη βελτίωση της οργάνωσης των σκέψεων και των κινήσεων, στη βελτίωση της μνήμης, στην ικανότητα μεταβολής της προσοχής χωρίς την διάσπαση του παιδιού, στην ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων και τελικώς στην ανεξαρτησία του παιδιού.
Οι εργοθεραπευτές, σε συνεργασία πάντα με το παιδί, χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους ώστε να βελτιωθούν τα πιο πάνω συμπτώματα. Αυτό, συχνά, το πετυχαίνουν μέσω του παιχνιδιού, το οποίο χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό μέσο, που, ούτως ή άλλως, είναι κυρίαρχο στοιχείο στη ζωή των παιδιών. Το παιχνίδι έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την ενεργή εμπλοκή του παιδιού, την ελεύθερη επιλογή της δραστηριότητας, την ακολουθία κανόνων, αλλά κυρίως την ευχαρίστηση και την απόλαυση της διαδικασίας. Το παιδί έρχεται σε επαφή με τις δυσκολίες του και ενσωματώνονται στο παιχνίδι, ώστε να τις βελτιώσει. Ακόμη, το παιχνίδι παρέχει αισθητηριακά ερεθίσματα, τα οποία βοηθούν στην καταστολή των δυσκολιών κάθε παιδιού και στην ανάπτυξη θετικών προτύπων. Επίσης, με την ενσωμάτωση συμπαικτών και κανόνων στο παιχνίδι, αυξάνονται οι δεξιότητες που αφορούν την κοινωνική συμμετοχή των παιδιών, αλλά και την ικανότητα του παιδιού να περιμένει τη σειρά του και να ακολουθεί κανόνες. Ταυτόχρονα τα παιδιά αντιμετωπίζουν τη θεραπεία ως μία διασκεδαστική και παρακινητική δραστηριότητα, λαμβάνοντας ευχαρίστηση και ικανοποίηση.
Ένα ακόμη παράδειγμα, είναι η δημιουργία ενός προγράμματος, το οποίο χρησιμοποιεί το ίδιο το παιδί, ώστε να διατηρήσει την προσοχή και την οργάνωσή του, που είναι δύο από τις πιο συχνές δυσκολίες των ατόμων με ΔΕΠΥ.
Παρόλα αυτά, πρέπει, πάντα, να έχουμε υπόψη μας ότι το κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση. Γι’ αυτό, δημιουργείται εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης, ώστε να βοηθήσουμε το παιδί να απολαμβάνει τη συμμετοχή του στις δραστηριότητες στην καθημερινότητά του.