Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τις διαταραχές λόγου, ομιλίας και μάσησης-κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες, είτε η αιτία των διαταραχών είναι νευρολογική, εξελικτική ή λειτουργική. Στοχεύει στην ανάπτυξη της εξωλεκτικής και λεκτικής επικοινωνίας, την καθαρότητα της ομιλίας και της φωνής και στην παραγωγή λόγου των βαρήκοων.

Η Λογοθεραπεία ασχολείται με την αντιμετώπιση και την αποκατάσταση των παρακάτω διαταραχών:

• Διαταραχές άρθρωσης
• Φωνολογικές διαταραχές
• Διαταραχές ροής της ομιλίας (τραυλισμός, ταχυλαλία)
• Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα
• Διαταραχές φωνής
• Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (αυτισμός)
• Καθυστέρηση λόγου
• Νοητική Υστέρηση
• Διγλωσσία
• Βαρηκοΐα
• Εγκεφαλική Παράλυση
• Δυσκολίες μάσησης-κατάποσης
• Σχιστίες χείλους και υπερώας
• Μετά από Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Μετά από Κρανιοεγκεφαλικές Κακώσεις
• Στην Άνοια
• Στη νόσο Parkinson
• Στη νόσο Alzheimer

Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου και ομιλίας:

Η ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας διαφέρει σε κάθε παιδί και αποτελεί μία πολύπλοκη διαδικασία. Ωστόσο, δεν πρέπει να υπάρχει μεγάλη απόκλιση από τα αναπτυξιακά στάδια.

1ο έτος  ~ Από το κλάμα στην πρώτη λέξη~

• Γελάει έντονα
• Αντιδρά στους ήχους του περιβάλλοντος και στρέφει το κεφάλι του προς τον ήχο που ακούει
• Δείχνει αντικείμενα που επιθυμεί να του δώσουμε
• Εμφάνιση πρώτων συλλαβών και λέξεων, εκφραστικό λεξιλόγιο 1-3 λέξεις (“μαμά”, “μπαμπά”, “γειά”)

1-2 ετών ~Πρώτες λέξεις~

• Ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του ονόματός του
• Κατανοεί οικεία αντικείμενα που του ονομάζουμε
• Ακολουθεί απλές οδηγίες (“φέρε μου το ποτήρι”)
• Διαθέτει αντιληπτικό λεξιλόγιο άνω των 200 λέξεων, κοντά στα 2 έτη
• Εκφραστικό λεξιλόγιο από 50-100 λέξεις, κοντά στα 2 έτη
• Αναγνωρίζει βασικά μέρη του σώματος πάνω του ή στο σώμα μίας κούκλας

2-3 ετών ~Δημιουργία φράσεων – Απλή συντακτική δομή ~

• Λέει το όνομα του
• Εκτελεί πιο σύνθετες οδηγίες (“βάλε το ποτήρι πάνω στο τραπέζι”), χωρίς κάποια βοήθεια με νοήματα ή χειρονομίες
• Χρησιμοποιεί φράσεις με δύο-τρεις λέξεις (Υποκείμενο-Ρήμα-Αντικείμενο)
• Απαντά σε απλές ερωτήσεις και κατονομάζει αντικείμενα
• Σχηματίζει ερωτήσεις με 2-3 λέξεις (“Τι είναι αυτό;”)
• Σωστή χρήση προσωπικών αντωνυμιών (“εγώ”, “εσύ”, “αυτός”)
• Ακούει με προσοχή τραγούδια και ποιήματα
• Κάνει συμβολικό και αναπαραστατικό παιχνίδι, όπως κουκλόσπιτο και γκαράζ
• Διαθέτει αντιληπτικό λεξιλόγιο άνω των 300 λέξεων
• Εκφραστικό λεξιλόγιο 50-200 λέξεις

3-4 ετών  ~Ραγδαία αύξηση λεξιλογίου~

• Κάνει συχνά ερωτήσεις (“ποιός;”, “τι;”, “γιατί;”, “πού;”)
• Μετράει έως το 10
• Χρησιμοποιεί φράσεις με 4-6 λέξεις
• Κατανοεί 1000 περίπου λέξεις
• Εκφράζεται με λεξιλόγιο περίπου 1000 λέξεων
• Ορθή χρήση πληθυντικού αριθμού
• Παίζει με τους συνομιλήκους του και αλληλεπιδρά
• Αφήγηση απλών καθημερινών γεγονότων

4-5 ετών ~Ολοκλήρωση φωνολογικού συστήματος~

• Η ομιλία του είναι καταληπτή ακόμα και σε τρίτους
• Αναγνωρίζει τα βασικά χρώματα
• Γνωρίζει το ονοματεπώνυμο του και την ηλικία του
• Εκφραστικό λεξιλόγιο από 1000-2000 λέξεις
• Ακούει με προσοχή το συνομιλητή του
• Σωστή χρήση γραμματικών και συντακτικών κανόνων
• Μιλά για τη μέρα του στο σχολείο
• Μπορεί να αναδιηγηθεί μία ιστορία ή ένα παραμύθι που άκουσε
• Χρησιμοποιεί σύνθετες προτάσεις με 4-8 λέξεις, με συνδετικές λέξεις
• Συμμετέχει στις δραστηριότητες του σχολείου

5-6 ετών ~Κατάκτηση σχολικής ετοιμότητας~

• Καταλαβαίνει περίπου 10.000 λέξεις
• Διαθέτει λεξιλόγιο περίπου 1500-3000 λέξεων
• Στην ηλικία των 6 ετών μιλά όπως ένας ενήλικας, με καθαρή άρθρωση
• Χρησιμοποιεί σωστά τους χρόνους των ρημάτων (παρόν-παρελθόν-μέλλον)
• Μπορεί να αντιγράψει σχήματα, σύμβολα και γράμματα
• Μπορεί να κατηγοριοποιήσει βασικές έννοιες (“το μήλο είναι φρούτο”, “η γάτα είναι ζώο”)
• Γνωρίζει βασικές έννοιες λεξιλογίου (σχήματα, χρώματα, ζώα, φρούτα, έπιπλα…)
• Γνωρίζει τις ημέρες της εβδομάδας
• Αφηγείται με καλή συντακτική δομή γεγονότα της καθημερινής του ζωής
• Μετράει μέχρι το 30
• Ολοκληρώνει τις δραστηριότητες και τις εργασίες που του ανατίθενται
• Επικοινωνεί με συνομιλήκους και ενήλικες εξίσου καλά
• Συμμετέχει στις ομαδικές δραστηριότητες και στα παιχνίδια του σχολείου

Εάν το παιδί σας παρουσιάζει μεγάλη απόκλιση από τις παραπάνω δεξιότητες που πρέπει να έχει κατακτήσει ανά ηλικία, καλό θα ήταν να απευθυνθείτε σε ένα λογοθεραπευτή, για να ελεγχθεί η γλωσσική του ανάπτυξη και η επικοινωνία του.

Σόνια Κρινά

Λογοθεραπεύτρια

Βιβλιογραφία

SPEECH and LANGUAGE THERAPY A PRIMER, Louise Cummings (2018), The Hong Kong Polytechnic University, CAMBRIDGE UNIVERSITY PRESS

MAURA R. McLAUGHLIN, MD, University of Virginia School of Medicine, Charlottesville, Virginia, American Family Psysician, Volume 83, Number 10, May 15 2011