Η χρήση του μπιμπερό και οι πιθανές δυσκολίες που δημιουργούνται από την παρατεταμένη χρήση του

Για τα νεογέννητα, το κλάμα είναι ο μόνος τρόπος επικοινωνίας. Μεγαλώνοντας, ξεκινούν να επικοινωνούν με το βάβισμα και στη συνέχεια μέσω λέξεων, φράσεων και αργότερα προτάσεων. Τα τρία πρώτα χρόνια του παιδιού είναι πολύ σημαντικά, διότι τότε είναι που οι γονείς θα αναγνωρίσουν τυχόν καθυστερήσεις ή δυσκολίες στο λόγο και την ομιλία.

Τα χείλη, η γλώσσα, τα δόντια και τα φατνία συμμετέχουν στη σωστή ανάπτυξη της ομιλίας. Η γλώσσα είναι ο πιο σημαντικός αρθρωτής για την εκμαίευση των περισσότερων φωνημάτων. Τα χείλη, με την σειρά τους, συμμετέχουν σημαντικά στην παραγωγή των χειλικών φωνημάτων όπως είναι τα /p/, /m/ και /b/. Με τη βοήθεια των δοντιών και των φατνίων παράγονται τα φωνήματα /t/, /d/, /s/, /z/, /n/ και /l/. Τέλος, σε συνεργασία με τη γλώσσα, τα δόντια βοηθούν στην παραγωγή των ήχων /f/, /v/, /θ/ και /δ/.

Ας δούμε, λοιπόν, πως μπορεί να αποφευχθούν τυχόν καθυστερήσεις ή δυσκολίες στο λόγο και την ομιλία. Η έναρξη της σίτισης με μπιμπερό είναι καλύτερο να γίνεται μετά το πέρας των 9 μηνών για την αποφυγή αρθρωτικών δυσκολιών, ενώ η διακοπή της χρήσης του μπιμπερό στα παιδιά θα πρέπει να γίνεται έως την ηλικία των 2;06 ετών για να αποφευχθούν ορθοδοντικά προβλήματα (εξώθηση άνω γνάθου), τερηδόνα στα δόντια και μετέπειτα αρθρωτικές δυσκολίες. Η χρήση του μπιμπερό σε μεγαλύτερη ηλικία αποτρέπει το παιδί να αυτονομηθεί και να ωριμάσει. Ένα ακόμα αρνητικό του μπιμπερό είναι ότι ασκούνται μόνο οι μύες της γλώσσας και των χειλιών, χωρίς να διεγείρονται άλλοι μύες. Επιπλέον, όταν ένα παιδί πίνει ξαπλωμένο και μισοκοιμισμένο το γάλα του, είναι πολύ εύκολο να προκληθεί ωτίτιδα περνώντας υγρό από το φάρυγγα στη σάλπιγγα του αυτιού, κι εκεί να αναπτυχθούν μικρόβια. Επιπροσθέτως, τα παιδιά που χρησιμοποιούν για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους το μπιμπερό είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν στοματικές συνήθειες (π.χ. θηλασμός πιπίλας ή δακτύλου).

Έτσι, προσπαθούμε να διακόψουμε τη σίτιση με μπιμπερό όσο πιο νωρίς γίνεται, για να αποφευχθούν οι δυσκολίες που αναφέρθηκαν παραπάνω. 

Συγκριτικά με το μπιμπερό, ο θηλασμός θεωρείται ευρέως η βέλτιστη διατροφή των βρεφών. Ενισχύει θετικά τους μασητήριους μύες, ενώ το μπιμπερό μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το στοματικό μηχανισμό, καθώς και τη δύναμη των στοματοπροσωπικών δομών. Ένα ακόμη θετικό στοιχείο του θηλασμού στα βρέφη είναι η αποτροπή του επίμονου τραυλισμού στα παιδιά. Το μπιμπερό σε συνδυασμό με το θηλασμό, μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στο βρέφος και να διακοπεί ο θηλασμός.

Συμπερασματικά, οι πιθανότητες εμφάνισης διαταραχών λόγου σε παιδιά που καθυστέρησαν να χρησιμοποιήσουν το μπιμπερό, αλλά και σε παιδιά που το διέκοψαν σε μικρότερη ηλικία, είναι χαμηλότερες σε σύγκριση με τα παιδιά που το χρησιμοποίησαν πιο νωρίς ή το διέκοψαν καθυστερημένα.

Αν παρόλα αυτά, για τον οποιονδήποτε λόγο, δεν καταφέρατε να θηλάσετε, φροντίστε η διακοπή του μπιμπερό να γίνει όσο πιο νωρίς, διότι όσο μεγαλώνει το παιδί δυσκολεύεται να αφήσει παγιωμένες συνήθειες. Ξεκινήστε να δίνετε στο παιδί σας να πίνει σε ποτήρι από την ηλικία των 10 μηνών.

Συμβουλές για την ομαλή διακοπή του μπιμπερό

• Προετοιμάστε το παιδί γι’ αυτήν την αλλαγή που θα κάνει. Συζητήστε το με το παιδί.
• Ξεκινήστε τη διακοπή σε μία περίοδο που δεν υπάρχουν άλλες αλλαγές στο περιβάλλον του παιδιού (π.χ. μετακόμιση, διακοπή πάνας)
• Διακόψτε σταδιακά τη χρήση του μπιμπερό. Την πρώτη εβδομάδα χρησιμοποιήστε ποτήρι μόνο το πρωί, για να πιει το γάλα του.
• Δώστε χώρο και χρόνο στο παιδί, μην το πιέσετε από τις πρώτες ημέρες.
• Επιλέξτε μαζί το νέο του ποτήρι που θα πίνει το γάλα του. 
• Αρχίστε τη χρήση του ποτηριού με την πόση νερού ή χυμού κι έπειτα δώστε και το γάλα στο παιδί.
• Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το καλαμάκι ή  κάποιο μπουκάλι με ενσωματωμένο καλαμάκι.
• Επιβραβεύστε το παιδί σε κάθε του προσπάθεια!

Βιβλιογραφία

• Ponti, M. (2003). Canadian Paediatric Society, Community Paediatrics Committee, Paediatrics & Child Health, 8, 8, 515–519.
• Barbosa, C., Vasquez, S., Parada, M.A., Gonzalez, J.C.V., Jackson, C., Yanez, N.D., Gelaye, B., Fitzpatrick, A.L. (2009). The relationship of bottle feeding and other sucking behaviors with speech disorder in Patagonian preschoolers. BMC Pediatrics 9, 66.
• Mahurin-Smith, J., Ambrose, N.G.(2013). Breastfeeding May Protect Against Persistent Stuttering, 4, 351-360.

Διονυσία Κρινά,

Λογοθεραπεύτρια